อุบัติเหตุรถชนเป็นสาเหตุสำคัญของการบาดเจ็บบริเวณกระดูกเชิงกรานของแมว โดยเฉพาะ sacroiliac (SI) luxation ซึ่งเป็นการที่ปีกกระดูก ilium หลุดออกจากกระดูก sacrum ทำให้เสียความมั่นคงของ pelvic girdle อย่างรุนแรง และหากมีแรงดึงบริเวณโคนหางร่วมด้วย อาจเกิด sacrococcygeal avulsion ทำให้หางตกและขาดการรับความรู้สึกได้
—————————————————–
เคสน้องน้ำตาล
แมวถูกรถชน มาด้วย
• ไม่ลงน้ำหนักหลังทั้งสองข้าง (non–weight bearing)
• เจ็บเมื่อคลำบริเวณเชิงกราน
• หางตก ไม่ขยับ และไม่มี deep pain
ทำ X-ray พบว่า
• Sacroiliac luxation ทั้งสองข้าง (bilateral SI luxation)
แนวทางการรักษา
• ผ่าตัดตรึงกระดูกด้วย iliosacral lag screw fixation ทั้งสองข้าง
• ทำ caudectomy (tail amputation) เนื่องจากหางไม่มี deep pain และเป็นภาระการดูแล
• ให้การรักษาร่วม: ยาลดปวด–ลดอักเสบ ยาปฏิชีวนะ สารน้ำ และพักฟื้นในกรง
หลังผ่าตัดน้องฟื้นตัวดี สามารถเริ่มลงน้ำหนักได้มากขึ้นตามลำดับ
—————————————————–
ทำไม SI luxation ถึงต้องผ่า?
Pelvic girdle = โครงสร้างรับน้ำหนักหลัก
ถ้า SI joint หลุด → แรงที่ส่งจากขาหลังไปสู่กระดูกสันหลังจะ “ขาดตอน” ทำให้:
• เดินไม่ได้ เจ็บมาก
• เกิด pelvic canal narrowing ถ้าปล่อยไว้อาจกระทบการถ่ายอุจจาระ
• เสี่ยงต่อ nerve stretch (traction) บริเวณ lumbosacral area
ในราย bilateral (หลุดสองข้าง) การผ่าตัดจะช่วยให้
ฟื้นตัวเร็วกว่า
เดินได้ภายในสัปดาห์แรก ๆ
ลดความเจ็บเรื้อรัง
ลดโอกาส pelvic malalignment
—————————————————–
ทำไมถึงเลือกใช้ “Lag Screw Fixation”? ในเคสนี้
การตรึง SI joint มีหลายวิธี แต่ lag screw ถือเป็น gold standard ด้วยเหตุผล:
1. ให้ความมั่นคงสูง
2. ใช้เป็น compression fixation
3. อุปกรณ์น้อย ความเสี่ยงต่ำ
4. ใช้ได้แม้ SI หลุดสองข้าง
หลังผ่าตัด (Post-op Care)
• ควรจำกัดบริเวณ 4–6 สัปดาห์
• ให้ทานยาลดปวด ลดอักเสบต่อเนื่อง
• วางแผนการทำกายภาพบำบัด
• โดยรวมการฟื้นตัวมักดีใน 6–12 สัปดาห์
ผ่าตัด: สพ.ญ.ณัฏฏ์ธวรรณ โสภิพันธ์ (หมอพลอย)
เรียบเรียง: น.สพ.นรภัทร โสภิพันธ์ (หมอพีท)
โรงพยาบาลสัตว์หมอพลอย ม.ฉัตรไพลิน 